به نقل از «فرارو»

دستور پخت خورش آلوچه در زمان قاجار با گوجه سبز «هلی‌خورش»

تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۶۸۸۸۹

فصل گوجه سبز یا آلوچه از راه رسیده است؛ میوه پرطرفداری که دهان‌تان را آب می‌اندازد. با این میوه می‌توان حتی خورش هم درست کرد.

بهار که از راه می‌رسد عطر تی تی همه جا را پر می‌کند؛ تی تی در گویش مازندرانی‌ها همان شکوفه درختان سیاه ریشه است. درختانی مانند گوجه سبز که در شمال به آلوچه شناخته می‌شود در بهار چشم‌ها را خیره خود می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این روز‌ها پای نوبرانه خوش آب و رنگ و پرطرفدار گوجه سبز به بازار میوه و سینی‌های دستفروشان میوه باز شده است.

این میوه کوچک و آبدار، بر اساس یافته‌های قدیمی، قدمت ۲۰۰۰ساله دارد و چینی‌ها اولین کسانی بودند که به کشت آن اقدام کردند.

در بیشتر نقاط ایران به‌ویژه شمال کشور به گوجه سبز آلوچه می‌گویند و از این میوه به صورت تازه و پخته در خورش‌ها استفاده می‌کنند.

در شمال گوجه سبز تازه را روی سینی یا ظرف مناسبی با نمک و دَرار می‌کوبند و سپس مصرف می‌کنند که گیلانی‌ها به این کار «آلوچه دَشکن» و مازندرانی‌ها به آن «هَلی کِتِنی» می‌گویند.

طرز تهیه هلی قورو

اما در مازندران با هلی یا همان آلوچه خورش هم درست می‌کنند که به آن «هَلی قورو» یا «هلی خورش» می‌گویند.

برای تهیه این خورش از گوجه سبز، نعناع خشک، پیاز و سیر و تخم مرغ، شکر، نمک، فلفل و زردچوبه استفاده می‌کنند.

ابتدا گوجه سبز‌های شسته شده را همراه ۳ لیوان آب در قابلمه می‌ریزند و به مدت ۳۰ الی ۴۵ دقیقه می‌جوشانند تا گوجه‌ها کاملا له شوند. گوجه سبز‌ها را از یک صافی یا آبکش رد می‌کنند تا هسته و پوست آن‌ها گرفته شود.

سپس پیاز و سیر فراوان را خرد می‌کنند و با روغن تفت می‌دهند. کمی زرد چوبه نیز اضافه می‌کنند.

در مرحله بعد گوجه سبز‌هایی که از صافی رد کرده‌اند به سیر و پیاز اضافه می‌کنند تا با حرارت ملایم خوب بپزد و جا بیفتد. چنانچه آلوچه خیلی ترش باشد به دلخواه کمی شکر هم اضافه می‌کنند تا خورش ملس شود.

سپس نعناع داغ را به آن اضافه می‌کنند و در پایان دوعدد تخم مرغ به خورش می‌زنند.

طرز تهیه هالی آوِی

این خورش در گیلان هم با نام خالو آبه یا هالی آوی تهیه می‌شود.

گیلانی‌ها هم در ابتدا گوجه سبز‌های شسته شده را همراه ۳ لیوان آب در قابلمه می‌ریزند و به مدت ۳۰ الی ۴۵ دقیقه می‌جوشانند تا گوجه‌ها کاملا له شوند. گوجه سبز‌ها را از یک صافی یا آبکش رد می‌کنند تا هسته و پوست آن‌ها گرفته شود.

سپس گوجه سبز‌ها را دوباره به قابلمه برمی‌گردانند. آرد برنج را در یک لیوان آب حل و به آن اضافه می‌کنند. شعله را روی حرارت ملایم می‌گذارند و خوب هم می‌زنند تا خامی آرد گرفته شود.

سبزی ساطوری شامل نعناع و گشنیز ریز خرد شده را اضافه می‌کنند و مرتب تفت می‌دهند تا بپزند. در یک کاسه تخم مرغ‌ها را می‌زنند تا یکدست شوند و به آرامی به مواد اضافه می‌کنند تا ببندد. سپس با برنج سرو می‌کنند.

شرح حال غذایی فقیرانه در ترانه‌ای گیلانی

این غذا در گیلان هم قدمت دارد؛ به طوری که در ترانه‌های محلی قدیمی آن‌ها هم به آن اشاره شده است؛ مثلا فریدون پوررضا که از خوانندگان مطرح گیلانی است که غیرگیلانی‌ها بیشتر صدای او را به خاطر آهنگ سریال پس از باران می‌شناسند نیز ترانه‌ای با نام «هالی آوی» دارد؛ با این مضمون که «هالی آوی، هالی آوی، هالی آوی/ سر سر روغنه، بِن هرچی آوی…»

در واقع این ترانه شرح حال زنان کارگری است که در خانه‌های اربابان بیگاری می‌کردند. اما برای ما که این روز‌ها تنوع غذایی بیشتری داریم پخت آن جذاب است.

در این ترانه زنی از راه دور با مادرش درد دل و از غذای بدی که می‌خورد گله می‌کند.

با این مضمون که «ای مادر باز باید هالی آوی بخورم؛ همان خورشی که سرش روغن بسته است و ته آن آب است. غذای که شل و روان است و از بشقاب من سرازیر می‌شود. مهمان روی کباب سایه انداخته و مست خوردن است، ارباب دارد غاز درسته‌ای را می‌خورد و زن ارباب سفره‌ای رنگین انداخته است و چشم من به آن غذا‌های رنگین دوخته شده است. اما غذای من هالی آوی است…آن غاز را من سرخ کرده‌ام، قسم به خدا حتی ذره‌ای از آن نچشیده‌ام و از حسرت خون دل خورده‌ام.

چون بوی آن غذا همچنان در سرم می‌پیچد. با این غذای من هالی آوی است همان غذایی که سرش روغن بسته و ته آن آب است… غذایی که اگر نجار بخورد تیشه‌اش می‌شکند، اگر قناد بخورد کلوچه‌اش تلخ می‌شود، آگر آهنگر بخورد آهنش کج می‌شود، اگر چوپان بخورد پاهایش سست می‌شود… این تاثیر هالی آوی است همان غذایی که سرش روغن بسته و ته آن آب است…»

«دست در آش تُرُش زن که به غایت خوب است / تمر هندی و سماق است و دگر آش انار/ آش آلوچه خوش و معتدل آمد به وجود /‌ای دل از آش چنین دست نداری زنهار»

همچنین در کتاب «کارنامه خورش» هم که در آن دستور غذا‌های ایرانی توسط شاهزاده‌ای قاجار و نوه فتحعلی شاه به نام نادرمیرزا آمده، درباره پخت هلی قورو آمده است:

«بانو گفت: این خورش به زفان طبرستان است، ازیرا که هلی، آلوچه را گویند. چامه گوی مازندران گوید: هنگام شکوفه هلی شد / رونق ده و بیشه انجلی شد و من این خوردنی به خان شما آموخته‌ام و آن چنان باشد که آلوچه تازه نارسیده را به دیگدان ریخته و به آب جوشانند که نیکو پخته گردد. پس فروگیرند و بهلند تا سرد شود. با چلو پالان بپالایند که تخم‌ها گرفته شود، آنگاه پالیده را به دیگدان ریزند. چون برجوشد، تخم ماکیان بر آن شکنند و سیر داغ کنند، با چلو و پلو خورند، بس بامزه است.

من گویم: فرهنگ این نام طبری این است که هلی، آلوچه است، چنانکه گفته شد. قرو، آب غوره را گویند که آنان هر میوه نارس را قرو نامند.»

منبع: همشهری آنلاین

منبع: فرارو

کلیدواژه: طرز تهیه خورشت با آلو اضافه می کنند گوجه سبز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۶۸۸۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با احداث سد آبریز، زنان و دختران کهگیلویه برای گوجه چینی به دیگر استانها نخواهند رفت

ایسنا/کهگیلویه و بویراحمد استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: با احداث سد آبریز کهگیلویه، دیگر زنان و دختران این شهرستان برای گوجه چینی به استانهای همجوار نمی روند.

سید علی احمدزاده دوشنبه شب ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ با حضور معاون اجرایی رئیس جمهور از همه مسئولان استانی، شهرستانی و دست‌اندرکاران این اجلاسیه قدردانی کرد و افزود: خدمات یکسال اخیر این دولت در استان کهگیلویه و بویراحمد بیشتر از ۱۰ سال گذشته بوده است؛ پیشرفت فیزیکی این پروژه‌ها به جایی رسیده که امسال فاز اول دو پروژه بزرگ لیکک و کهگیلویه به بهره‌برداری می‌رسد.

وی اظهارکرد: ما مردم استان کهگیلویه و بویراحمد یک آرزوی بزرگ و دردی بر دل مانده داریم و آن هم سد «آبریز» است؛ سدی که اگر احداث شود هرساله حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان به درآمد کشاورزان حومه شرقی کهگیلویه اضافه می‌شود و دیگر زن‌ها و دختران این استان برای گوجه‌چینی به استان‌های همجوار نمی‌روند و دیگر شب‌ها دل مردهای خانواده در این راه‌های طولانی برای یک لقمه نان نمی‌لرزد بنابراین این یک آرزوی بر دل مانده ماست.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: همراه با نماینده کهگیلویه بزرگ برای کلنگ‌زنی پتروشیمی چرام بسیار تلاش کردیم که کلنگ‌زنی آن در سفر دوم رئیس‌جمهور به تأخیر افتاد. به‌عنوان یک مطالبه عمومی از جناب آقای منصوری درخواست دارم و مطمئن هستم که کمک خواهند کرد تا کلنگ پتروشیمی چرام بر زمین‌زده شود تا برای حدود سه هزار و ۵۰۰ جوان اشتغال ایجاد شود. این پروژه به‌صورت مستقیم حدود یک هزار شغل ایجاد خواهد کرد.

احمد زاده با اشاره به پتروشیمی گچساران تصریح کرد: حدود ۱۷ هزار میلیارد تومان در کمتر از یک‌سال به پتروشیمی گچساران تزریق شد؛ این پروژه سرعتی گرفت که از ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی به ۹۸ درصد رسید و افتتاح شد. پتروشیمی پلیمر دهدشت به ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد تا سال آینده به بهره‌برداری برسد.

وی ادامه داد: امروز مینی پالایشگاه دهدشت کلنگ‌زنی شد؛ این پروژه حدود ۸۰۰ نیرو برای احداث نیاز دارد که برای احداث فازهای بعدی به حمایت ویژه دولت و سرمایه‌گذار نیاز دارد، اگر دولت از این پروژه حمایت کند این پروژه زودتر به بهره‌برداری می‌رسد و شغل پایدار برای حدود ۵۰۰ نفر از جوانان این شهرستان و این منطقه ایجاد خواهد کرد.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه این استان مخزن ثروت‌های بزرگ است، عنوان کرد: شهرستان بهمئی حدود ۵۶ حلقه چاه نفت فعال دارد و ۱۸۳ هزار بشکه نفت از این شهرستان استخراج داریم، ۵۵۵ هزار بشکه نفت از گچساران استخراج می‌شود، در یاسوج نیز میدان گازی مختار برای جبران گاز کشور کلنگ‌زنی شده است، ۱۰ درصد آب کشور را دارد اما سدها برای این استان ساخته نشده است و لب مردم روستاها و زمین‌های کشاورزی تشنه هست. در حالی‌که ۱۰ درصد آب کشور را داریم و ۱۱ میلیارد متر مکعب آب از این استان خارج می‌شود.

احمدزاده تاکید کرد: حداقل بخشی از این حق‌آبه را به خود استان بدهید، سد خرسان ۳ بخش اعظم آب رودخانه بشار، کبگیان و دامنه‌های دناست اما این آب برای کرمان، یزد و اصفهان منتقل می‌شود. آن‌ها هم برادران ماست اما سهم مردم روستاها، زمین‌های کشاورزی را بدهید.

وی تصریح کرد: این مطالبه‌ مردم کهگیلویه و بویراحمد است، حقوقی که متعلق به خودمان است اما به آن دسترسی پیدا نکردیم، این استان ابر مخزن نفت و گاز جهان است، این مردم ثروتمندترین مردم دنیا هستند، نباید رفتاری شود که به ما مناطق کم برخوردار یا محروم گفته شود.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: ما مردم استان کهگیلویه و بویراحمد ثروتمندانی هستیم که اجازه نمی‌دهند دست به جیب کنیم و از حساب‌هایمان برداشت کنیم البته در این دولت اراده‌ی آیت‌اله رئیسی برای اجرای عدالت انجام شده است. کمک کنید تا از این ثروت‌های خدادادی عظیم خودمان بهره‌مند شویم.

احمدزاده اظهارکرد: هنوز رودخانه‌هایی در روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که برای عبور از آنها تلفات می‌دهیم، رود خرسان، بید انجیر، پل وحدت، موگرمو و پل شهید طیب تلفات می‌دهند در حالی که آرزوی شهید طیب این بود که یک روزی پلی برای روستاها ساخته شود. امسال تلاش کردیم که آرزوی شهید طیب را برآورده کنیم و از این مرحله می‌گذریم تا روی رودخانه‌ها و روستاها کشته ندهیم.

به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: اگر جاهایی کوتاهی هست به پای آن رئیس‌جمهور متدین، ولایی، پایبند به انقلاب، قدردان خانواده‌های شهدا و مجاهدین اسلام و رزمندگان ننویسید به پای من «احمدزاده» بنویسید و از اینکه نمی‌توانم همه‌ مشکلات را برطرف کنم همین‌جا عذرخواهی می‌کنم.

انتهای پیام